سخنان بزرگمهر دانا

خردمندی و تدبیر   بزرگمهر دانا

داستان‌های بسیار از خردمندی او گفته‌اند. از داستان‌های مشهور بزرگمهر پاسخی است به این پرسش در پیشگاه انوشیروان داده است:

خسرو انو شیروان پرسید که بزرگ‌ترین بدبختی چیست؟

فیلسوف یونانی گفت پیری و کُودنی که با تنگدستی و نداری با هم باشد، دانشمند هندی گفت بیماری های جسمی که با دردهای روحی فزون گردد، بزرگمهر گفت که آدمی ببیند که عمرش در حال به پایان رسیدن است و کار نیکی نکرده باشد، این بدترین بدبختی هاست. این پاسخ در پیش خسرو بسیار پسندیده آمد و مقام و ارج بزرگمهر در برابر دانشمندان و فیلسوفهای خارجی نمایان شد.

همچنین در جوامع الحکایات آمده است روزی از سرزمین روم نامه ای به انوشیروان رسید. در نامه مطلبی معما گونه نوشته شده بود. همه دانشمندان بزرگ شهر جمع شدند تا نامه را بخوانند، اما نتوانستند ولی بزرگمهر مطالب آنرا فهمید و مفهوم نامه را ترجمه کرد.

سخنان بزرگمهر خردمند:

بزرگمهر : روشندل  و نکته دان کسی است که سخنان کوتاه و پر معنی بگوید

بزرگمهر : بیهوده گوی در نظر هیچ کس قدر ندارد

بزرگمهر : دل آدمی بنده آرزوست ، سرشتها یکسان نیست ، هر کس خویی دارد ، و جویا و خواهان چیزی است

بزرگمهر : برترین دانش ها اهورا پرستی است

بزرگمهر : دانایان روشندل می دانند که دوران زندگی دراز نیست ، تن آدمی از این جهان است و روان از سرای دیگر

بزرگمهر : دل در آرزوی آنچه دسترسی بدان متصور نیست نباید بست ، از آنکه مایه رنج تن و بلای جان است

بزرگمهر : هر که تن درست و نیرو دارد هرگز سخن نادرست نمی گوید . دروغگویان همه بیمار و ناتوان و زبون اند

بزرگمهر : برای نادان پیرایه ای سزاوارتر و زیباتر از خاموشی نیست

بزرگمهر : توانگر راستین کسی است که آز در دلش راه نیافته است

بزرگمهر : خرد بر سر جان چون افسری تابنده است و مدارا و مهربانی به قدر همسنگ خرد است

بزرگمهر : برای آدمی دشمن دانا از دوست نادان بهتر است

بزرگمهر : کسی که به آنچه دارد  خرسند است هرگز رنج و تیمار و بدی در دلش راه نمی یابد

بزرگمهر : هرکس گوش نصیحت نیوش داشته باشد ، و دل به آموختن بسپارد ، بسا سخنان سودمند که از دانایان بشنود

بزرگمهر : آنکه در آموختن کوشش نمی کند هرگز نباید در انجمن دانایان لب به گفتار بگشاید

بزرگمهر : هر که را زر و سیم و خواسته است باید در خرج کردن اندازه نگهدارد ، نه چندان گشاده دست باشد که مدتی کوتاه بی چیز و بینوا گردد ، و نه چندان در نگهداری آن بکوشد و برخود سخت بگیرد که به مال اندوختن و خست طبع منسوب و معروف شود

بزرگمهر: سخنی که سودی در آن نیست نگفتن بهتر ، چه سخن بی سود  مانند، آتشی است که دودش بسیار و گرمی و فروغش سخت اندک باشد

بزرگمهر : کوشیدن به کار ناشدنی خلاف خرد است که در آهن به آب رخنه نتوان کرد

بزرگمهر: شاه به دانایی و خاطر نگهداشتن مردمان نامبردار است نه به خودستایی و غرور و بیدادگری

بزرگمهر : کسی که به خواست پروردگار معتقد و خستو باشد به بد ونیک روزگار نمی پردازد چنین بنده ای در پرستیدن  پروردگار بیشتر می کوشد و از بد سگالی و پیروی دیوان می پرهیزد ، ناکردنی نمی کند و از رنجه کردن بی گناهان بیزاری می جوید

بزرگمهر : باید پیوسته به پروردگار بی همتا رو آوریم ، در هر کاری او را بینا دانیم و باور کنیم که روزی ده دانا اوست

بزرگمهر : اگر شاه به تو مهربان باشد دلیر و گستاخ مشو ، از آنکه مزاج شاه چون آتش است و دل شیر از آن می هراسد

بزرگمهر : اگر  کوه با همه سنگینی و بزرگی و ایستادگی  که وی راست فرمان شاه را سبک دارد تیره رای خیره سری بیش نیست